گبههای قشقایی از زیباترین و منحصربهفردترین دستبافتههای عشایری ایران هستند که با استفاده از پشم دستریس و رنگهای گیاهی، نهتنها از لحاظ کیفیت و دوام، بلکه از نظر زیبایی و اصالت نیز جایگاه ویژهای دارند. این گبه خاص که دارای بافتی بسیار ریز و نفیس است، نمونهای شگفتانگیز از هنر زنان قشقایی محسوب میشود که در هر گره و تار و پود آن، داستانی از زندگی و فرهنگ عشایری نهفته است.
حاشیه سبز رنگ: سادگی در اوج زیبایی یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این گبه، حاشیه سبزرنگ آن است که برخلاف بسیاری از گبههای دیگر، بدون هیچگونه نقش اضافی بافته شده است. این سادگی باعث شده تا تمرکز اصلی بر روی زمینه و نقوش مرکزی گبه باشد. رنگ سبز، که در فرهنگ ایرانی نماد سرسبزی، آرامش و زندگی است، به این گبه جلوهای لطیف و دلنشین بخشیده و آن را از سایر نمونههای مشابه متمایز کرده است. در مرکز این گبه، چهار ردیف خشت بهصورت منفصل از هم بافته شدهاند. این نحوهی چینش باعث شده تا هر خشت، مانند یک قاب مستقل به نظر برسد که در دل خود داستانی را روایت میکند. رنگهای متنوعی همچون قرمز، زرد، کرم، آبی، سرمهای، قهوهای و سبز در این خشتها به کار رفتهاند که ترکیبی هماهنگ و دلنشین را ایجاد کردهاند. نقوش بافتهشده در بعضی از این خشتها شامل درختان و اشکال هندسی است که هرکدام معنا و مفهوم خاصی دارند. درخت، بهعنوان یکی از نمادهای رایج در هنر عشایری، نشاندهندهی زندگی، رشد و پایداری است. نقشهای هندسی نیز که در برخی از خشتها دیده میشوند، برگرفته از ذهن خلاق بافندگان هستند که در طول سالها تجربه، به این سبک خاص دست یافتهاند.
زمینه آبی و سرمهای با نقوش شتر: ترکیبی متفاوت و خلاقانه در بین ردیفهای خشت، سه نوار رنگی وجود دارد که به ترتیب آبی، سرمهای و آبی هستند، در حالی که نوار سرمهای در مرکز قرار گرفته است. این ترکیب رنگی، جلوهای شیک و کلاسیک به گبه داده و آن را از دیگر گبههای قشقایی متمایز کرده است. یکی از جذابترین بخشهای این گبه، نقوشی است که روی این نوارهای آبی و سرمهای بافته شدهاند. برخلاف بیشتر گبهها که در چنین بخشهایی معمولاً نقش بز یا درخت دیده میشود، این گبه دارای نقشهای شتر است. این انتخاب غیرمعمول اما بسیار زیبا، حس متفاوت و منحصربهفردی به گبه بخشیده است. شتر در فرهنگ عشایری، نمادی از صبوری، استقامت و قدرت است. عشایر که همواره در مسیرهای طولانی در حرکت هستند، شتر را بهعنوان یکی از حیوانات ارزشمند و مفید میشناسند. نقش شتر در این گبه، علاوه بر یادآوری این ارتباط قوی بین عشایر و طبیعت، نشاندهندهی مسیرهای طولانی و سختیهایی است که عشایر در طول زندگی با آن روبهرو میشوند.
نقوش تکمیلی: درختان هندسی و نقشهای کوچک مربعی در کنار نقوش شتر، درختهای هندسی نیز در این نوارهای رنگی به چشم میخورند. این درختان، که بهصورت انتزاعی و با خطوط ساده بافته شدهاند، حالتی مینیمالیستی دارند و به گبه جلوهای مدرن و خاص دادهاند. علاوه بر این، چند نقشمایهی کوچک مربعی نیز در زمینهی گبه بافته شدهاند که باعث ایجاد تنوع بصری بیشتری شدهاند. این مربعها، هرچند کوچک و ساده به نظر میرسند، اما ترکیب آنها با سایر نقوش، اثری هنری و چشمنواز خلق کرده است. ابعاد و ویژگیهای فیزیکی گبه این گبه با ابعاد ۱۶۰ × ۱۰۲ سانتیمتر، اندازهای استاندارد دارد که میتواند برای استفاده در فضاهای مختلف ایدهآل باشد. جنس آن از پشم دستریس است که باعث لطافت، دوام و گرمای خاصی در بافت آن شده است. همچنین، رنگهای بهکاررفته در این گبه همگی گیاهی هستند که نهتنها به ماندگاری بیشتر رنگها کمک میکنند، بلکه در طول زمان نیز جلوهای طبیعی و دلنشین به خود میگیرند. یک اثر هنری پر از انرژی و زندگی این گبه، فراتر از یک دستبافتهی ساده، یک اثر هنری به تمام معنا است. ترکیب رنگهای متنوع، حاشیهی سبزرنگ ساده اما دلنشین، چهار ردیف خشت رنگارنگ، نقوش شتر در زمینههای آبی و سرمهای، درختان هندسی و نقشهای کوچک مربعی، همگی در کنار هم، اثری پر از انرژی و زندگی را خلق کردهاند. هنگامی که به این گبه نگاه میکنیم، احساس میکنیم که در دل طبیعت قشقایی هستیم، جایی که زندگی عشایری با تمام زیباییها و چالشهایش در جریان است. این گبه نهتنها یک فرش زیبا، بلکه یک روایت بصری از فرهنگ، باورها و هنر قشقایی است که در هر تار و پود آن، داستانی نهفته است.