گبههای دستباف قشقایی، بازتابی از هنر، فرهنگ، و طبیعت زندهای هستند که در زندگی عشایر جاری است. یکی از نمونههای زیبا و منحصربهفرد این گبهها، گبهای گرد با قطر یک متر است که بهصورت راهراه افقی طراحی شده و از پنج بخش مجزا تشکیل شده است. این گبه نهتنها از لحاظ بصری جذاب است، بلکه داستانی از زندگی، طبیعت، و فصول مختلف را روایت میکند. طراحی و تقسیمبندی این گبه در پنج بخش طراحی شده که هر بخش بهصورت افقی از دیگری متمایز است و هرکدام نمایانگر یکی از جنبههای طبیعت یا زندگی عشایری است. در ادامه، هر قسمت با جزئیات بیشتری بررسی میشود:
1. بخش بالا: زمینه کرم خودرنگ تیرهتر با نقش سرو و کاج هندسی اولین بخش گبه که در بالای آن قرار دارد، زمینهای به رنگ کرم تیره دارد که از پشم طبیعی و خودرنگ بهدست آمده است. در این بخش، نقش درختان سرو و کاج بهصورت هندسی طراحی شده است. درخت سرو، نمادی از استقامت و جاودانگی در فرهنگ ایرانی است و درخت کاج نیز بهعنوان نمادی از طبیعت کوهستانی و زیبای ییلاق قشقایی شناخته میشود. این بخش، حس اصالت و وقار را به گبه میبخشد.
2. بخش دوم: زمینه قهوهای با نقش شتر، بز، و گیاهان در دومین بخش، زمینهای قهوهایرنگ دیده میشود که نشاندهنده خاک و طبیعت خشک و گرم کویر است. نقشهایی از شتر، بز، و گیاهان در این بخش بافته شدهاند. شتر، بهعنوان نمادی از استقامت در برابر سختیهای کویر و سفرهای طولانی، به تصویر کشیده شده است. نقش بز و گیاهان نیز بیانگر سازگاری زندگی با طبیعت است. این بخش گبه، فضایی گرم و خاکی را تداعی میکند که بهنظر میرسد بافنده قصد داشته است زندگی و حرکت عشایر در کویر را در آن بازتاب دهد.
3. بخش سوم: زمینه کرم روشن با نقش چهار لاله و چمن بخش میانی گبه، زمینهای روشن به رنگ کرم دارد که با نقش چهار لاله بزرگ و چمن آراسته شده است. لالهها که با دقت و ظرافت طراحی شدهاند، نمادی از بهار و آغاز رویش طبیعت هستند. این بخش بهخوبی زمانی از سال را به تصویر میکشد که برفهای زمستانی آب شده و زمین با پوششی از گلها و گیاهان سبز پوشیده میشود. این قسمت از گبه، حس تازگی، امید، و شکوفایی را منتقل میکند.
4. بخش چهارم: زمینه سبز با نقش بز، گیاه، و درخت در بخش چهارم، زمینهای سبز دیده میشود که چمنزارهای ییلاق را بهتصویر کشیده است. در این بخش، نقش بز، گیاهان، و درختان بهصورت منظم و زیبا بافته شدهاند. این قسمت از گبه نشاندهنده تابستان در ییلاق است، زمانی که زمین سرسبز و پر از زندگی میشود. بزها، که نماد زندگی عشایری و دامپروری هستند، بهخوبی در این قسمت جای گرفتهاند و ارتباطی عمیق با طبیعت و چرخه حیات را نشان میدهند.
5. بخش پایین: زمینه کرم خودرنگ تیرهتر با نقش سرو و کاج هندسی بخش پایینی گبه بهطور متقارن با بخش بالایی طراحی شده است. در این قسمت نیز، زمینه کرم خودرنگ با نقشهای هندسی سرو و کاج دیده میشود. این تقارن، گبه را از نظر طراحی منسجم کرده و نشاندهنده اهمیت این عناصر در زندگی و هنر قشقایی است. بداههبافی و اصالت گبه یکی از ویژگیهای برجسته این گبه، بداههبافی آن است. بافنده بدون نقشه از پیش تعیینشده و با تکیه بر تخیل و تجربه شخصی، این طرحها را خلق کرده است. این نوع بافت، نهتنها نشاندهنده مهارت هنری بالای بافنده است، بلکه اصالت و یگانگی گبه را نیز تضمین میکند. مواد اولیه و رنگبندی این گبه با پشم دستریس و رنگهای طبیعی گیاهی بافته شده است. رنگهای کرم، قهوهای، سبز، و قرمز در ترکیبی هماهنگ بهکار رفتهاند که حس گرما، زندگی، و ارتباط با طبیعت را به بیننده القا میکنند. این رنگها، از محیط طبیعی عشایر الهام گرفته شدهاند و به همین دلیل حسی اصیل و طبیعی را منتقل میکنند. حس و پیام گبه این گبه، داستانی از زندگی عشایری و ارتباط آنها با طبیعت را روایت میکند. هر بخش از گبه، نمایانگر یک فصل یا جنبهای از زندگی عشایری است؛ از کویر گرم و سخت تا چمنزارهای سرسبز ییلاق. این گبه میتواند فضایی از اصالت، آرامش، و زیبایی را به هر مکانی هدیه دهد و همچون سفری در دل فرهنگ و طبیعت ایران باشد.